उन्हाळी मका लागवड संपूर्ण माहिती | Planting summer maize Full information
उन्हाळी मका ही एक फायदेशीर हंगामी पिके आहे. योग्य नियोजन आणि व्यवस्थापनाने मका शेतीतून चांगले उत्पन्न मिळवता येते. मका जनावरांचा चारा, अन्नधान्य व प्रक्रिया उद्योगांसाठी महत्त्वाचे पीक मानले जाते.
लागवडीसाठीचा योग्य कालावधी
- हंगाम
मका उन्हाळ्यातील पीक आहे. जानेवारी महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यातून फेब्रुवारीच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत लागवड करावी.
- तापमान
- मका पिकाला 20°C ते 30°C तापमान अनुकूल असते. उष्ण व कोरड्या हवामानात मका चांगल्या प्रकारे वाढतो.
- पाणी
- उन्हाळ्यात पाणीटंचाई होऊ शकते, त्यामुळे ठिबक सिंचनाचा वापर फायदेशीर ठरतो.
जमिनीचा प्रकार
- योग्य जमीन
- मका कोणत्याही प्रकारच्या जमिनीत येतो, परंतु भुसभुशीत, चांगला निचरा असलेली आणि सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध जमीन मका पिकासाठी अधिक फायदेशीर असते.(Planting summer maize Full information)
- pH पातळी
- जमिनीचा pH 5.5 ते 7.5 दरम्यान असावा.
जमीन तयार करणे
- जमिनीतून तण व अडथळे काढून 2-3 वेळा नांगरणी करावी.
- शेवटच्या नांगरणीवेळी चांगले कुजलेले शेणखत (10-15 टन/हेक्टर) टाकावे.
- जमीन भुसभुशीत आणि पाणी साचणार नाही अशी तयार करावी.
बियाण्यांची निवड
- वाण निवडताना लक्ष्य द्या
- जास्त उत्पादन देणारे, कमी कालावधीचे आणि स्थानिक हवामानाला अनुकूल वाण निवडावे.
- प्रमुख वाण
- हायब्रीड वाण – प्रगती, गणेश-5, सुपर कॉर्न.
- गोड मका (स्वीट कॉर्न) – मधुरा, मधुबाला.
- उत्कृष्ट वाण – विजय, देकलब 6240.
- बियाण्याचे प्रमाण
- 20-25 किलो बियाणे प्रति हेक्टर लागतात.
बियाण्यांची प्रक्रिया
- बियाण्यांना बुरशीजन्य रोगांपासून वाचवण्यासाठी प्रक्रिया करावी.
- थायरम किंवा कार्बेन्डाझिम (2-3 ग्रॅम प्रति किलो बियाणे) याने प्रक्रिया करावी.
लागवड पद्धत
- आंतर अंतर
- दोन ओळीतील अंतर – 60 सें.मी.
- दोन रोपांमधील अंतर – 20 सें.मी.
- लागवड खोली – बियाणे 4-5 सें.मी. खोल मातीमध्ये पेरावे.
- पेरणी पद्धत
- टोकण पद्धती (dibbling method) किंवा ओळ पेरणी (line sowing) वापरावी.(Planting summer maize Full information)
खत व्यवस्थापन
- मूलभूत खत
- नायट्रोजन – 120 किलो/हेक्टर.
- फॉस्फरस – 60 किलो/हेक्टर.
- पोटॅशियम – 40 किलो/हेक्टर.
- खतांचे टप्पे – नायट्रोजन तीन टप्प्यांमध्ये विभागून द्यावे
- पहिली मात्रा – लागवडीनंतर 10-15 दिवसांनी.
- दुसरी मात्रा – 30-35 दिवसांनी.
- तिसरी मात्रा – 45-50 दिवसांनी.
पाणी व्यवस्थापन
- पहिली पाणी देणे बियाणे पेरल्यानंतर लगेच करावे.
- नंतर दर 8-10 दिवसांनी पाणी द्यावे.
- फुलोरा येताना आणि दाणे भरताना पाणी देणे अत्यावश्यक आहे.
- ठिबक सिंचन वापरल्यास पाण्याचा बचाव होतो व उत्पादनही वाढते.
तण नियंत्रण
- तण नियंत्रण पिकाच्या पहिल्या 20-30 दिवसांत करणे गरजेचे आहे.
- खुरपणी – वेळेवर खुरपणी करून तण काढावे.
- रासायनिक नियंत्रण
- अॅट्राझीन (Atrazine): 500 ग्रॅम/हेक्टर फवारणी करावी.
कीड व रोग व्यवस्थापन
सामान्य किडी
- फुलकिडे
- उपाय: क्लोरोपायरीफॉस (2 मि.लि./लिटर पाणी) फवारणी.
- तुडतुडे
- उपाय: इमिडाक्लोप्रिड (0.5 मि.लि./लिटर पाणी) फवारणी.
सामान्य रोग
- तांबेरा
- पाने लालसर होतात.
- उपाय: मॅन्कोझेब (2 ग्रॅम/लिटर पाणी) फवारणी.
- जड चुरडा व मुरडा
- उपाय: संतुलित खत व्यवस्थापन व पाणी योग्य प्रमाणात द्यावे.
उत्पादन व हंगाम कालावधी
- हंगाम
- उन्हाळी मक्याचा हंगाम 90-100 दिवसांचा असतो.
- उत्पादन
- योग्य व्यवस्थापन असल्यास 40-50 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन मिळते.
मार्केटिंग
- ताजी मका भाजीपाला बाजारात
- गोड मक्याला मोठी मागणी असते.
- प्रक्रिया उद्योगांसाठी
- स्वीट कॉर्न, पॉपकॉर्नसाठी मक्याचा चांगला वापर होतो.
- जनावरांचा चारा
- जनावरांसाठी हिरवा मका पाला चांगला चारा ठरतो.
महत्त्वाचे मुद्दे
- मका पिकासाठी वेळेवर पाणी व खते व्यवस्थापन करणे महत्त्वाचे आहे.
- कीड व रोगांपासून पीक वाचवण्यासाठी नियमित निरीक्षण व उपाययोजना करावी.
- ठिबक सिंचन आणि मल्चिंगचा वापर केल्यास पाणी बचतीसह उत्पादन वाढते.
योग्य नियोजन व काळजी घेतल्यास उन्हाळी मका लागवड ही चांगले आर्थिक उत्पन्न देणारी शेती ठरते (Planting summer maize Full information)
Youtube वरती vedio पाहण्यासाठी इथे click करा.